Ο όρος γεω-μέσα περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα τεχνολογικών λύσεων που επιτρέπουν την εφαρμογή γεωχωρικών πληροφοριών στη διαδικασία της εκπαίδευσης με διαφορετικούς τρόπους. Τα πιο διαδεδομένα γεω-μέσα είναι:

Διαδραστικοί χάρτες

Οι χάρτες αυτοί είναι ιδιαίτερα χρήσιμοι για την περιήγηση σε διαθέσιμα δεδομένα και για την εύρεση αναγκαίων πληροφοριών, π.χ. τον καθορισμό μιας διαδρομής (πως να φτάσετε στο σχολείο από το σπίτι), την εύρεση ενός συγκεκριμένου αντικειμένου (που βρίσκεται το κοντινότερο νοσηλευτικό ίδρυμα) ή την έυρεση λεπτομερών στοιχείων (ποια είναι η ακριβή διεύθυνση). Μέσω των χαρτών μπορούν να γίνουν υπολογισμοί της απόστασης ή του εμβαδού μιας περιοχής,καθώς επίσης και να δημιουργηθεί ένας σύνδεσμος (link) που αντιστοιχεί σε μια συγκεκριμένη προβολή χάρτη και ο οποίος μπορεί να σταλεί μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Γνωστά παραδείγματα διαδραστικών χαρτών είναι το Google Maps και το Apple Maps.

Γεωχωρικές πύλες

Η γεωχωρική πύλη μπορεί να οριστεί ως μια διαδικτυακή πύλη που χρησιμοποιείται για την εύρεση και την πρόσβαση σε γεωχωρικές πληροφορίες. Σε αντίθεση με τους διαδραστικούς χάρτες, οι πύλες αυτές συνδυάζουν τα δεδομένα που παρέχονται από διάφορες πηγές (περιλαμβανομένων πηγές δεδομένων και από επίσημους φορείς), δίνοντας τη δυνατότητα εμφάνισης, επεξεργασίας και ανάλυσης των δεδομένων. Κάθε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει τη δικιά της εθνική γεωχωρική πύλη. Η χρήση εξειδικευμένων πηγών γεωχωρικών δεδομένων θα μπορούσε να δόσει κίνητρο στους μαθητές. Με αυτόν τον τρόπο, οι μαθητές είναι πιο πρόθυμοι να ακολουθήσουν οδηγίες και να ολοκληρώσουν τις σχολικές εργασίες.

Εθνικές γεωχωρικές πύλες των εταίρων του προγράμματος MASS:

• Τσεχική Δημοκρατία
• Κύπρος
• Εσθονία
• Ελλάδα
• Greece
• Λετονία
• Ολλανδία
• Πολωνία
  
  

Εικονικές σφαίρες

Η εικονική σφαίρα είναι μια τρισδιάστη απεικόνιση της Γης, η οποία παρέχει τη δυνατότητα στο χρήστη να μετακινείται σε αυτή αλλάζοντας η γωνία θέασης και τη θέση. Οι εικονικές σφαίρες έχουν τη δυνατότητα να εμφανίζουν πρόσθετες πληροφορίες σχετικά με την επιφάνεια της Γης – γεωγραφικά χαρακτηριστικά, τεχνητά χαρακτηριστικά (δρόμους, κτίρια), δημογραφικά στοιχεί, κ.α. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα εικονικών σφαιρών όπως οι Earth Browser, NASA World Wind, OpenWebGlobe,αλλά η πιο δημοφιλής είναι το Google Earth.  

Συσκευές GPS και εφαρμογές γεωγραφικού εντοπισμού

Το GPS (Global Positioning System) είναι ένα σύστημα πλοήγησης και χρησιμοποιείται για να παρέχει πληροφορίες σχετικά με την τοποθεσία και το χρόνο. ΟΙ δέκτες GPS και οι εφαρμογές γεωγραφικού εντοπισμού δίνουν τη δυνατότητα σε όλους να εντοπίσουν τον εαυτό τους, να βρούν τον κατάλληλο δρόμο καθώς επίσης παρουσιάζει τη σχέση μεταξύ το πραγματικού χώρου και του χάρτη. Οι συσκευές GPS και μερικές από τις εφαρμογές γεωγραφικού εντοπισμού(όπως PDF Maps - app) επιτρέπουν στους χρήστες να συλλέξουν τα δικά τους δεδομένα. Οι συσκευές GPS και οι εφαρμογές γεωγραφικού εντοπισμού είναι σημαντικά εργαλεία για την υποσήριξη εξωτερικών δραστηριοτήτων (οργάνωση εκδρομών, εξερεύνηση της φύσης και συλλογή δεδομένω). Η χρήση δεκτών GPS και εφαρμογές κινητών είναι πολύ ελκυστική για τους μαθητές, καθώς συνδυάζει τη μάθηση με τη διασκέδαση.

Γεωαναφερμένες εικόνες/βίντεο/δημιοσιεύσεις, κλπ.

Ίσως να πρακαλεί έκπληξη, αλλά και τα γεωαναφερμένα βίντεο ή οι εικόνες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι παραδείγματα γεω-μέσων.Εάν μοιράζεστε φωτογραφίες και προσθέτε πληροφορίες σχετικά με την ακριβή σας θέση ή κάνετε «check-in» στο Facebook και καταχωρείτε ένα μήνυμα στους φίλους σας από μια συγκεκριμένη τοποθεσία, αποτελεί επίσης μια μορφή γεωχωρικών δεδομένων.

Όλα τα εργαλεία που σήμερα είναι ευρέως διαθέσιμα για όλους,έχουν αναπτυχθεί με βάση τις πιο προηγμένες τεχνολογίες όπως η Δορυφορική Τηλεπισκόπηση και τα Συστήματα Γεωγραφικών Πληροφοριών. Αυτές οι τεχνολογίες χρησιμοποιήθηκαν αρχικά από ειδικούς και σήμερα είναι διαθέσιμες για ένα ευρύ φάσμα χρηστών; π.χ. μαθητές και καθηγητές.

 

Ανοιχτού κώδικα/ Εμπορικά λογισμικά για την Δορυφορική Τηλεπισκόπηση

Σήμερα οι δορυφορικές εικόνες είναι ευρέως διαθέσιμες μέσω απλών εργαλείων περιήγησης, όπως οι διαδραστικοί χάρτες. Στις περοσσότερες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται ως φόντο για να παρουσιαστούν κάποια άλλα φαινόμενα. Το περισσότερο εξειδικευμένο λογισμικό δορυφορικής τηλεπισκόπησης χρησιμοπιείται όχι μόνο για παρουσίαση, αλλά επίσης για την ανάλυση των δεδομένω που κατάγράφονται από τους δορυφόρους (π.χ. επεξεργασία δεδομένων, εκτέλεση ταξινόμησης). Οι καθηγητές μπορούν να χρησιμοποιήσουν με επιτυχία αυτά τα εργαλεία ακόμα και σε νεαρούς μαθητές. Τα λογισμικά αυτά είναι εύκολα στη χρήση και οι μαθητές είναι πρόθυμοι να τα δοκιμάσουν από τη στιγμή που αυτά χρησιμοποιούνται από επαγγελματίες (ειδικούς και ερευνητές).

Υπάρχουν δύο τύποι λογιμικών: εμπορικά και ανοιχτού κώδικα (διαθέσιμα δωρεάν). Τα λογισμικά ανοιχτού κώδικα (για παράδειγμα: MultiSpec, SAGA GIS, GRASS, InterImage, ILWIS) επιτρέπουν την επεξεργασία των δεδομένων χωρίς οικονομικά έξοδα. Ανάλογα με τις ανάγκες και το μάθημα μπορείτε να επιλέξετε το κατάλληλο λογισμικό. Τα εμπορικά λογισμικά (για παράδειγμα: ERDAS IMAGINE, ENVI, eCognition Developer, IDRISI Selva) παρέχουν πιο προηγμένα πακέτα εργαλείων.

Ανοιχτού κώδικα/εμπορικά λογισμικά για τα Συστήματα Γεωγραφικών Πληροφοριών

Οι διαδραστικοί χάρτες και οι γεωχωρικές πύλες, που αναφέρθηκαν παραπάνω, προσφέρουν τα βασικά εργαλεία για να εργαστεί κανείς με τα χωρικά δεδομένα (αναζήτηση, περιήγηση, συνδυασμό και μερικές φορές απλή ανάλυση). Εάν θέλει κανείς να επεκτείνει το φάσμα των δυνατοτήτων, είναι προτιμότερο να χρησιμοποιήσει λογισμικά που απαιτούν εγκατάσταση στον υπολογιστή. Τα λογισμικά αυτά επιτρέπουν την ανάλυση των δεδομένων με ένα πιο προηγμένο τρόπο, τη δημιουργία σετ δεδμένων και την προετοιμασία θεματικών χαρτών.

Υπάρχουν δύο τύποι λογισμικών:εμπορικά και ανοιχτού κώδικα λογισμικά (διαθέσιμα δωρεάν). Τόσο τα ανοιχτού κώδικα λογισμικά (QGIS) ) όσο και τα εμπορικά (ArcGIS) προσφέρουν ένα ευρύ φάσμα εργαλείων και είναι φιλικά προς το χρήστη. Μερικά εργαλεία (ArcGIS Online) προσφέρουν πρόσβαση μέσω του διαδικτυακού προγράμματος περιήγησης (έτσι οι χρήστες δεν χρειάζεται να το εγκαταστίσουν στον υπολογιστή) και αποθηκεύουν τα δεδομένα σε Cloud. Τα περισσότερα λογισμικά είναι διαθέσιμα σε έκδόσεις για κινητά τηλέφωνα ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε εργασίες πεδίου.

Επειδή οι τεχνικές δορυφορικής τηλεπισκόπησης και των συστημάτων γεωγραφικών πληροφοριών δεν είναι τόσο διαδεδομένες όσο άλλων τύπων γεω-μέσων, αποφασίσαμε να εστιάσουμε σε αυτούς τους δύο τύπους γεω-μέσων, τους οποίους θα περιγράψουμε στο εγχειρίδιο λεπτομερώς.