Geo-media omvat een breed scala aan technologische oplossingen, waarmee geo-informatie toegepast kan worden in het onderwijs. Hieronder behandelen we de meest populaire en bekende soorten geo-media.

Interactieve kaarten

De functionaliteit van dergelijke kaarten is vooral gericht op het bekijken van de beschikbare gegevens en het zoeken naar de nodige informatie; bijvoorbeeld het bepalen van een route (hoe ga ik van huis naar school?), het vinden van een gespecificeerd object (waar is de dichtstbijzijnde apotheek?) en het krijgen van gedetailleerde informatie over de locatie (wat is het juiste adres?). Het is mogelijk om eenvoudige metingen te doen, zoals het bepalen van de afstand. Ook is het vaak mogelijk om de kaart op te slaan en deze te e-mailen naar een ander persoon. De ander kan vervolgens dezelfde informatie die jij ziet op zijn of haar computer bekijken. Bekende voorbeelden van interactieve kaarten zijn Google Maps en Apple Maps.

Geoportalen

Een geoportaal is een webportaal dat wordt gebruikt om geografische informatie (geo-informatie) te vinden en hier toegang tot te krijgen. In tegenstelling tot de interactieve kaarten, combineren geoportalen de gegevens van verschillende bronnen (inclusief officiële bronnen) en stellen ze ons in staat om de gegevens te bekijken, te bewerken en te analyseren. Bij het gebruik van geoportalen krijgen gebruikers via Web Map Services (WMS) toegang tot kaarten die een visuele voorstelling geven van de georuimtelijke data. WMS helpen gebruikers om complexe geografische data visueel inzichtelijk te maken. Elk land in de EU heeft zijn eigen nationale geoportaal. Studenten hebben via dit portaal toegang tot de professionele ruimtelijke informatiebronnen van specialisten.

Het Geoportaal van Nederland kun je hier bekijken.

Virtuele wereldbol 

Een virtuele wereldbol is een 3D-weergave van de aarde, die de gebruiker de mogelijkheid geeft om over de aarde te bewegen en de kijkhoek en positie te veranderen. Virtuele wereldbollen kunnen ook aanvullende informatie geven over het oppervlak van de aarde, over de geografische kenmerken en over door de mens gemaakte objecten (wegen, gebouwen). Ook kunnen ze een verklaring geven voor verschillende demografische gegevens (bevolkingsaantallen) en natuurfenomenen als aardbevingen. Er zijn tal van voorbeelden van virtuele wereldbollen zoals Earth Browser, NASA World Wind, maar veruit de meest populaire en bekende is Google Earth.  

GPS apparaten en apps

GPS (Global Positioning System) is een in de ruimte gebaseerd navigatiesysteem. Het wordt gebruikt om ons te voorzien van informatie over plaats en tijd. GPS ontvangers en geolocatie gebaseerde apps bieden gebruikers de mogelijkheid om hun eigen locatie te bepalen, de juiste route te zoeken (bijvoorbeeld tijdens veldwerk) en om een inschatting te maken tussen afstanden op de kaart en de afstanden in werkelijkheid. GPS-apparaten en enkele van de GPS-gebaseerde apps (onder andere PDF Maps) laten gebruikers ook hun eigen gegevens (bijvoorbeeld de resultaten van de veldmetingen) verzamelen. GPS-apparaten en apps zijn daarom goede hulpmiddelen om buitenactiviteiten als het organiseren van excursies, het verkennen van de natuur en het verzamelen van gegevens te ondersteunen. Het gebruik van GPS-ontvangers en mobiele apps is ook erg aantrekkelijk voor studenten, want het combineert leren met plezier.

Video’s en afbeeldingen met een geotag

Ook foto's en video’s met zogenaamde geo-tags, die we op grote schaal gebruiken in de sociale media, zijn voorbeelden van geo-media. Als je foto’s deelt waaraan je de locatie toevoegt of als je ‘incheckt’ op Facebook en vanaf deze specifieke plek een bericht stuurt naar vrienden, is dit ook een vorm van ruimtelijke metadata.

Alle hiervoor genoemde toepassingen die nu voor iedereen beschikbaar zijn, waren in eerste instantie ontwikkeld op basis van meer geavanceerde technieken zoals Satellite Remote Sensing (SRS) en Geografische informatiesystemen (GIS). Deze technieken werden eerst gebruikt door deskundigen/specialisten, maar zijn tegenwoordig ook beschikbaar voor andere gebruikers zoals studenten en docenten.

Open source / commerciële software voor Remote Sensing

Satellietbeelden zijn tegenwoordig gemakkelijk te verkrijgen via interactieve kaarten op het internet. Meestal worden deze satellietbeelden gebruikt als achtergrond om de locatie van verschijnselen zoals aardbevingen te laten zien. Meer professionele remote sensing software wordt ook gebruikt om gegevens van satellieten te analyseren (filteren, indelen en ontleden). Docenten kunnen inmiddels gebruik maken van deze software, zelfs met jonge studenten. De software is gemakkelijk te gebruiken en studenten vinden het leuk om er mee te werken, omdat de software ook wordt gebruikt door professionals (experts en onderzoekers).

Er zijn twee soorten software voor remote sensing beschikbaar: commerciële software en open source software (gratis beschikbaar). Open source remote sensing software (onder andere: MultiSpec, SAGA GIS, GRASS, InterImage, ILWIS) is vaak gratis beschikbaar. Afhankelijk van de behoeften en discipline kun je de juiste software kiezen. Commerciële software (onder andere: ERDAS IMAGINE, ENVI, eCognition Developer, IDRISI Selva) biedt meer geavanceerde pakketten en daar betaal je voor.

Open source/ commerciële GIS-software

De interactieve kaarten en geoportalen die hierboven worden genoemd bieden een basisset aan mogelijkheden om te werken met ruimtelijke data. Als je meer wilt dan alleen een eenvoudige data-analyse, dan is het de moeite waard om te kijken naar desktop-versies van GIS-software die direct geïnstalleerd kunnen worden op de computer van de gebruiker. Deze GIS-software maakt het o.a. mogelijk om meer geavanceerde analyses uit te voeren, om een eigen dataset te creëren en om thematische kaarten te maken.

Ook hier zijn weer twee soorten software beschikbaar: commerciële software en open source software (gratis beschikbaar). Zowel open source software (QGIS) en commerciële software (ArcGIS) bieden een breed scala aan instrumenten en zijn gebruiksvriendelijk. Sommige programma’s (ArcGISOnline) bieden ook toegang via de webbrowser, zodat gebruikers niet een programma hoeven te installeren. Ook kun je online je gegevens opslaan. De meeste GIS software is ook verkrijgbaar in een mobiele versie, zodat het gebruikt kan worden op tablets tijdens veldwerk.

Aangezien Satellite Remote Sensing (SRS) en Geografische informatie Systemen (GIS) niet zo bekend zijn als andere soorten geo-media, leggen we ze in deze handreiking verder uit.